Μια βάρδια με τους «παρατηρητές των αιθέρων»

Εκεί όπου η άψογη συνεργασία «εδάφους - αέρος» είναι ύψιστο προαπαιτούμενο νυχθημερόν... «Καλημέρα, Aegean 123 είμαστε έξι μίλια τελική στο ILS του διαδρόμου 03 αριστερού για προσγείωση».

Ο κυβερνήτης του αεροσκάφους με προορισμό την Αθήνα βρίσκεται σε «απόσταση αναπνοής» από το «Ελευθέριος Βενιζέλος». «Καλημέρα Aegean 123 είστε νούμερο 1 για προσγείωση, συνεχίστε προσέγγιση, κατάσταση διαδρόμου υγρή, ελαφρά βροχή τελευταία βαρομετρική 1002», απαντάει με τη σειρά του ο ελεγκτής του Πύργου Ελέγχου. Πρόκειται για απόσπασμα μιας τυπικής κωδικοποιημένης στιχομυθίας μεταξύ του πιλότου και ενός εκ των 57 ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας που εργάζονται με βάρδιες στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών.

«Το αεροδρόμιο των Αθηνών διαθέτει δύο παράλληλους διαδρόμους, με μήκος 3.800 και 4.000 μέτρων αντίστοιχα, που απέχουν μεταξύ τους 1.575 μέτρα, κάτι που διευκολύνει πολύ τις ταυτόχρονες προσεγγίσεις και αναχωρήσεις, όταν υπάρχει έντονη κυκλοφορία», δηλαδή μποτιλιάρισμα στον εναέριο χώρο, εξηγεί στην «Κ» η προϊσταμένη επιχειρησιακής λειτουργίας του Πύργου Ελέγχου του ΔΑΑ, κ. Εφη Παπαδοπούλου. «Οπλισμένοι» με τεχνικά μέσα και γρήγορα αντανακλαστικά οι ελεγκτές παρακολουθούν από το γυάλινο κτίριο που υψώνεται στα 67 μέτρα, όσο δηλαδή ο 15ος όροφος ενός κτιρίου, τον παραμικρό ελιγμό των αεροσκαφών.

«Ο ελεγκτής που εργάζεται στο αεροδρόμιο φέρει την ευθύνη για τη σωστή διαχείριση των αεροσκαφών στον αέρα, με στόχο την πρόληψη ατυχήματος. Οφείλει επίσης να παρέχει πληροφορίες που σχετίζονται με τις κινήσεις αεροπλάνων, τις εκκινήσεις κινητήρων και είναι υπεύθυνος για την ενεργοποίηση των υπηρεσιών διάσωσης», προσθέτει η ίδια.

Η διαδικασία προσγείωσης αποτελεί ιεροτελεστία. «Ο κυβερνήτης καλεί τον πύργο ελέγχου ενώ πετάει σε απόσταση μεταξύ 5-10 μιλίων από τον διάδρομο. Αναφέρει τον αριθμό πτήσης κι ενίοτε την απόσταση του σε μίλια. Εμείς με την σειρά μας επιβεβαιώνουμε μέσα από την οθόνη ραντάρ την ταυτότητα του και στη συνέχεια του μεταβιβάζουμε πληροφορίες όπως για παράδειγμα πόσα και τι τύπου αεροσκάφη προπορεύονται, τι ταχύτητες έχουν κι αν πετούν στην περιοχή κάποια ελαφρύτερα αεροσκάφη ή ελικόπτερα που η πορεία τους πιθανώς να εμπλέκεται μαζί του», λέει ο κύριος Λεωνίδας Πατίκης, που εργάζεται ως ελεγκτής εναέριας κυκλοφορίας Πύργου Ελέγχου από το 1999.

Το καλοκαίρι; Επιπρόσθετος συναγερμός, καθώς η κίνηση σχεδόν διπλασιάζεται. Ο συνολικός αριθμός απογειώσεων και προσγειώσεων φτάνει τις 44 την ώρα με μέγιστο όριο εξυπηρέτησης στον ΔΑΑ τις 60. «Πέρυσι, είχαμε μια αύξηση 10% στην αεροπορική κίνηση, ενώ το πρώτο τρίμηνο του 2015 σε σχέση με το αντίστοιχο του 2014 έφτασε το 17%», λέει η κ. Παπαδοπούλου.

Ο έλεγχος των αεροσκαφών βασίζεται κατά κύριο λόγο στην οπτική παρατήρηση, αλλά συνεπικουρείται και από τον κατάλληλο εξοπλισμό, ειδικά όταν επικρατούν δυσμενείς καιρικές συνθήκες. Πολύτιμο εργαλείο, η συνεργασία με τμήμα της ΕΜΥ που παρέχει υπηρεσίες για την αεροναυτιλία. Απαράβατος κανόνας οι απογειώσεις και προσγειώσεις να γίνονται πάντα κόντρα στον άνεμο: «Αναμεταβιβάζουμε τις πληροφορίες της ΕΜΥ στα αεροσκάφη ώστε οι κυβερνήτες να γνωρίζουν τις καιρικές συνθήκες όχι μόνο σε ένα αεροδρόμιο, αλλά και στη διαδρομή τους».

Οι απογειώσεις και προσγειώσεις είναι πλήρως εναρμονισμένες και με τις ώρες κοινής ησυχίας. Χαρακτηριστική είναι άλλωστε η αλλαγή χρήσης των διαδρόμων από τις 3-6 το απόγευμα αλλά και στη διάρκεια της νύχτας. Αφορμή αποτέλεσαν οι διαμαρτυρίες των κατοίκων της Αρτέμιδος (Λούτσα) για τον θόρυβο που προκαλούσαν οι απογειώσεις.

Από το πρόγραμμα ασφαλώς δεν λείπουν και τα έκτακτα περιστατικά, όπως η –«αξέχαστη» όπως λένε– αεροπειρατεία σε αεροσκάφος των τουρκικών αερογραμμών στο δρομολόγιο Κωνσταντινούπολη - Αγκυρα το 2003. Επιβάτης, με το αίτημα να... πάει στη Φρανκφούρτη για να βρει την αγαπημένη του, ανάγκασε τον πιλότο να αλλάξει πορεία.

«Επειδή δεν επαρκούσαν τα καύσιμα ο κυβερνήτης ζήτησε να έρθει στην Αθήνα όπου επενέβησαν οι δυνάμεις καταστολής, ο νεαρός συνελήφθη και η ιστορία τελείωσε χωρίς κάποια άλλα παρατράγουδα», θυμάται η κ. Παπαδοπούλου.

Αναγκαστική προσγείωση μπορεί να υπάρξει σε πολλές περιπτώσεις, ακόμα και στις πιο απρόβλεπτες.

«Ηταν δύο τη νύχτα όταν ο κυβερνήτης ενός Airbus 340 ενώ πετούσε στα 40.000 πόδια αποφάσισε να προχωρήσει σε άμεση αναγκαστική προσγείωση, δίχως να δηλώνει δυσλειτουργία αεροσκάφους ή ασθένεια επιβάτη. Προβληματιστήκαμε πολύ, αλλά φυσικά αρχίσαμε να εκτελούμε τις προβλεπόμενες ενέργειες και όταν πια προσγειώθηκε με ασφάλεια, μάθαμε πως η αιτία ήταν οι χαλασμένες τουαλέτες του αεροσκάφους», λέει στην «Κ» ο Λεωνίδας Πατίκης. Η Φλώρα Μαγκανάρη, επί 30 χρόνια ελεγκτής εναέριας κυκλοφορίας, διηγείται με τη σειρά της στην «Κ» δύο... αξέχαστα περιστατικά. «Πιλότος της Air China δεν μπορούσε να προφέρει το “Ρ” και μου έλεγε “Λόμα λόμα λόμα” κι εγώ δεν καταλάβαινα. Οταν τον έβαλα να συλλαβίσει τη λέξη, αντιλήφθηκα ότι εννοούσε τη Ρώμη. Μια άλλη φορά, πιλότος ιδιωτικού αεροσκάφους είχε ζητήσει ασθενοφόρα κατά την προσγείωση, γεγονός που με ανησύχησε. Στην πορεία διαπιστώθηκε ότι το φαγητό είχε πειράξει κάποιους από τους επιβάτες και ευτυχώς όχι τον κυβερνήτη». Αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος που στη διάρκεια μιας πτήσης σερβίρονται διαφορετικά πιάτα στον πιλότο και στον συγκυβερνήτη...

Σε περίπτωση κινδύνου

«Εχει τύχει πολλές φορές να έρθει ένα αεροπλάνο με τον έναν κινητήρα εκτός. Να έρθει ένα αεροπλάνο με τα υδραυλικά του εκτός. Δεν είναι, όμως, περιστατικά που δεν αντιμετωπίζονται», προσθέτει η κ. Παπαδοπούλου. Ανεξαρτήτως αιτίας πάντως, σε περίπτωση αναγκαστικής προσγείωσης ενεργοποιείται σε δευτερόλεπτα ένας ολόκληρος μηχανισμός». «Υπάρχει πάντα  άμεσος συντονισμός με τις υπηρεσίες εδάφους του αεροδρόμιου,  την πυροσβεστική, το ΕΚΑΒ.  Αυτό που προέχει είναι να μάθουμε τον ακριβή αριθμό επιβαινόντων και εάν υπάρχουν επικίνδυνα φορτία», λέει στην «Κ» ο ελεγκτής κ. Λεωνίδας Πατίκης.

Μια διαφορετικού είδους «αναστάτωση» προκαλείται και όταν επισκέπτονται τη χώρα μας τιμώμενα πρόσωπα. Το αεροσκάφος που μεταφέρει αρχηγούς κρατών, Προέδρους Δημοκρατίας και τον Πατριάρχη παίρνει προτεραιότητα και κατευθύνεται σε ειδική θέση στάθμευσης, όπου το υποδέχονται οι αρμόδιοι κρατικοί φορείς. Πότε κάτι θεωρείται «ύποπτο»; Οι απότομες αλλαγές ύψους που φαίνονται στο ραντάρ, αφού σε κάθε αεροσκάφος εκχωρείται ένας αποκλειστικός κώδικας, είναι η ταυτότητά του, το όνομά του.

Συνήθως, όταν συμβαίνει κάτι, ο κυβερνήτης έχει τρόπο να ενημερώνει τον έλεγχο εναερίου κυκλοφορίας ακόμη κι αν τελεί υπό απειλή. Επίσης, οι κυβερνήτες αεροσκαφών αναφέρουν όταν κάτι «δεν πηγαίνει καλά» σε θάλασσα και στεριά. Για παράδειγμα, όταν βλέπουν μια πετρελαιοκηλίδα, ενημερώνουν αμέσως τον έλεγχο εναέριας κυκλοφορίας και ο έλεγχος ενημερώνει το Λιμενικό για τα περαιτέρω. Το ίδιο και όταν αντιληφθούν πυρκαγιές σε δασικές εκτάσεις.

Για τους υπευθύνους του αεροδρομίου η ασφάλεια των επιβατών αποτελεί νούμερο ένα προτεραιότητα. Για αυτό και την τελευταία Πέμπτη κάθε μήνα συνέρχεται στον αερολιμένα Αθηνών όλη η αεροπορική κοινότητα (εταιρείες, ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας, πυροσβεστική κ.α.) και γίνεται ανάλυση των συμβάντων, ενώ συζητούνται τρόποι και μέτρα για την αποφυγή δυσάρεστων καταστάσεων.

πηγή: kathimerini